- نقص / شرم
اگر دچار تلهی زندگی نقص / شرم شده باشد، احساس میکنید عیبهای زیادی دارید و از ارزش چندانی برخوردار نیستید. باور راسخ دارید که برای اطرافیان آدم ارزشمند و دوست داشتنی نیستید. فکر میکنید که هر آن ممکن است عیبهای شما برملا شود. ممکن است در دوران کودکی احساس کردهاید که به دلیل عیب و ایرادهایتان مورد احترام خانواده قرار نمیگیرید و از شما عیبجویی میکردهاند. خودتان را مقصر میدانید و احساس میکنید ارزش آن را ندارید که دیگران شما را دوست داشته باشند. در دوران بزرگسالی نیز از عشقورزی و قبول محبّت دیگران میترسید. باورتان نمیشود که دیگران به دلیل ارزشمندیتان بخواهند با شما رابطهای صمیمی برقرار کنند. بنابر این انتظار دارید که دیگران دست رد به سینه شما بزنند، شما را تحویل نگیرند و طردتان کنند.
- شکست
اگر تلهی زندگی شکست در شما نفوذ پیدا کرده باشد، اعتقاد دارید که در دست یابی به موفقیتهای شغلی، ورزشی و تحصیلی شکست خوردهاید. معتقدید که در مقایسه با همسالانتان شکست خوردهاید. در دوران کودکی برای دستیابی به موفقیت با تحقیر دیگران روبهرو شدهاید و حس حقارت در شما ماندگار شده است. ممکن است مثل بقیه در یادگیری و مهارتآموزی توانایی نداشتهاید و دیگران در مقایسه با شما در زمینهی کسب نمره و پیشرفت، موفقتر بودهاند. شما را به عنوان کودکی «احمق»، «بیاستعداد» و یا «تنبل» شناختهاند. در دوران بزرگسالی نیز با بزرگانگاری شکستهای خود عملاً به تداوم این تلهی زندگی دامن میزنید و به این ترتیب همیشه احساس میکنید محکوم به شکست هستید.
اگر در دوران کودکی توانایی ابراز نیازها و خواستههای خود را نداشتهاید (خودابرازگری)، در دام دو تلهی زندگی میافتید: اطاعت و معیارهای سختگیرانه.