· محرومیت هیجانی
اگر در دام تلهی زندگی محرومیت هیجانی افتاده باشید، سخت باور دارید که نیاز شما به دوست داشته شدن هیچ گاه از سوی دیگران برآورده نخواهد شد. احساس میکنید هیچ کس به شما اهمیّت نمیدهد یا واقعاً احساسهای شما را درک نمیکند. خودتان را لایق رابطه با افراد بیعاطفه، انعطافناپذیر و خشن میدانید یا این که خودتان اینگونه هستید. همین امر به نارضایتی از روابط دامن میزند. با چنین الگوی ارتباطی جای تعجب نیست اگر راضی باشید. احساس میکنید گول خوردهاید و دایم بین دو احساس عصبانیت از یک سو و تنهایی از سوی دیگر، سرگردان هستید. نکتهی جالب این که از دست دیگران عصبانی هستید و همین عصبانیت باعث کنارهگیری دیگران از شما میشود و به محرومیت هیجانی بیشتر شما دامن میزند.
زمانی که بیماران مبتلا به محرومیت هیجانی برای درمان مراجعه میکنند، با خودشان احساس تنهایی را به جلسهی درمان میآورند. حتی بعد از این که مطب را ترک میکنند، احساس تنهایی آنها را با عمق وجود احساس میکنیم. محرومیت هیجانی با پوچی، معناباختگی و بیتفاوتی هیجانی همراه است. این افراد معنای عشق را نمیدانند و آن را تجربه نکردهاند.
· طرد اجتماعی
این تلهی زندگی خودش را در رابطه با دوستان و گروهها نشان میدهد. این تلهی زندگی شما را مجبور میکند احساس کنید با بقیه فرق دارید، متفاوتید و شما را به دام انزواگزینی میکشاند. اگر همبازیها و همسالان شما در زندگی، شما را نادیده گرفته باشند و حس تعلق خاطر به گروه دوستان در شما رشد نکرده باشد، گرفتار این تلهی زندگی میشوید. شاید به دلیل صفات و ویژگیهای عجیبی که داشتهاید، احساس کردهاید که با دیگران فرق دارید. در دوران بزرگسالی نیز با اجتناب از روابط و معاشرت گریزی به ادامهی این تلهی زندگی دامن زدهاید.
احساس کردید که به خاطر ویژگیها و صفاتتان در گروه دوستان جایی نداشتهاید و دست رد به سینهی شما میزدهاند. بنابر این خودتان را از نظر اجتماعی، موجودی ناخوشایند و نادلپذیر دانستهاید. در دوران بزرگسالی نیز احتمالاً احساس کردید که فردی زشت، بدون جذّابیت، بیقدر و منزلت، ضعیف و حوصلهبر هستید. با این کار به بازآفرینی شرایط دوران کودکی خود پرداختهاید.
در موقعیتهای اجتماعی، احساس حقارت میکنید. البته این تلهی زندگی همیشه به این واضحی و آشکاری نیست. بسیاری از افرادی که در دام این تلهی زندگی افتادهاند در روابط صمیمی راحت برخورد میکنند و مهارتهای اجتماعی خوبی دارند. ممکن است این تلهی زندگی تمام روابط آنها را درگیر نکرده باشد. گاهی اوقات برخی از افرادی که روابط خوبی دارند تعجب میکنیم وقتی که پی میبریم در محیط کار، کلاس درس یا مهمانی چقدر مضطرب و کنارهگیر هستند. یکی از ویژگیهای این افراد، بیقراری است. ویژگی دیگر این افراد این است که به دنبال ارضای حس تعلّق خاطر میگردند.
اگر در دوران کودکی، حس ارزشمندی شما آسیب دیده باشد، در دام دو تلهی زندگی گرفتار میشوید: نقص / شرم و شکست.